Munzur Çem

Arêkerdox: Munzur Çem

Welatê de Pîrê bena. Pîra kokime xo rê her roz sona bizonê xo dosena, sit ana çê de nana ro ke bisimo, ya kî most kero buro. Na ra oncîya o werte de zu kî luyê bena. Luye her tim terknena sona dizdîya kuna çê Pîre, sitê dayê tirena simena. Pîre nîya kena, hen kena, hama têyî çare nêvênena. Eke nêvênena, rozê torzênê xo rindek sone kena, kena tuz, nîsena ro ero raya luye pîna. Werte ra ke tenê vêreno ra nîyadana ke luye nawa dimê xo sana ra eve çêf amê. Luye êna kuna zerre, sona lewê sitî, sit simena, o ra dime kî têpîya eve çêf cêrena ra ke tever bo shêro. Na ra ayê de Pîre kî pêyê çêvêrî de, kuziko tarî de wedardîye bena. Luyê çi turî ke êna ke ra ravêro tever bo shêro, Pîre torzên fîna ra hewa vana "hih!" dim de dana piro, dim çel kena erzena. Luye kena karre karre, kena warre warre, hama tuwa dest ra nêno. Dim ci ra bîyo shîyo. Eke werte ra tenê senikek vêreno ra aqil êno sare, na ra kî cêrena Pîre vero, cêrena sero, vana:
-To dimê mi çel kerd, ma ez bê dim se ken? Dimê mi bide mi ke xo rê shêrî pê çol-çilpê* xo bikêrîne.
Pîre kî vana ke:
-So mi rê sitê mi bîya, ez dimê to to dîne, ti shêrê xo rê çol-çilpê xo bikerê.
Luye ke bêçarê manena, vilê xo kena çewt, bena tever terknena sona lewê Biza Kole. Biza Kole ra vana ke:
"Bizê bizê, Biza Kole!
Ez shîyune mi sitê pîre simit
Pîre dimê mi çel kerd
Tenê sit bide mi
Sit ben dan Pîre
Pîre dimê mi dana mi
Xo rê son pê çol-çilpê xo ken."
Biza Kole kî vana ke:
"Luyê luyê!
Hawo çi waxto mi tuwa nêwerdo
Ez vêsanû
So tenê velg bîya bide mi
Ez o ra dime sit dan to
Sit bena dana Pîre
Pîre dimê to dana to
Xo rê sona pê çol-çilpê xo kena."

Luye uza ra bena tever terknena sona lewê dare. Dare ra vana:
"Darê darê!
Tenê velg bide mi
Velg ben dan Biza Kole
Biza Kole sit dana mi
Sit ben dan Pîre
Pîre dimê mi dana mi
Xo rê son pê çol-çilpê xo ken."
"Dare kî vana ke:
Luyê luyê!
Hawo çi waxto ke mi awe(uwe) nêdîya
So tenê awe bîya koka mi ke
Ez ora dime velg dan to
Velg bena dana Biza Kole
Biza Kole sit dana to
Sit bena dana Pîre
Pîre dimê to dana to
Xo rê sona pê çol-çilpê xo kena."
Luye nayê ser o dare caverdena terknena sona lewê golî, na ra kî cêrena golî vero, vana:
Golo golo!
Tenê awe bide mi
Ez awe ben ken koka dare
Dare velg dana mi
Velg ben dan Biza Kole
Biza Kole sit dana mi
Sit ben dan Pîre
Pîre dimê mi dana mi
Xo rê son pe çol-çilpê xo ken."
Gol kî vano ke:
"Luyê luyê!
Awa mi bîya senike, ez hawo ben juya
So çênonê Pasayî bîya
Va çenê pasayî bêrê mi ser o bireqeshîyêne
Ez ora dime awe dan to
Awe bena kena koka dare
Dare velg dana to
Velg bena dana Biza Kole
Biza Kole sit dana to
Sit bena dana Pîre
Pîre dimê to dana to
Xo rê sona pê çol-çilpê xo kena."
Luye uza terk kena, sona lewê çênonê pasayî. Çênonê pasayî ra vana:
"Çênê pasayî çênê pasayî!
Bêrê golî ser o bireqeshîyêne
Gol awe dano mi
Awe ben ken koka dare
Dare velg dana mi
Velg ben dan Biza Kole
Biza Kole sit dana mi
Sit ben dan Pîre
Pîre dimê mi dana mi
Xo rê son pê çol-çilpê xo ken."
Çênê Pasayî kî vanê ke:
"Luyê luyê!
So koskarî ra ma rê postalonê surû bize bîya
Postalonê suru keme pay some golî ser o reqeshîme
Gol awe dano to
Awe bena kena koka dare
Dare velg dana to
Velg bena dana Biza Kole
Biza Kole sit dana to
Sit bena dana Pîre
Pîre dimê to dana to
Xorê sona pê çol-çilpê xo kena."
Luye na ra kî terknena sona lewê koskarî, koskarî ra vana:
"Koskar koskar!
Postalonê suru bide mi
Postalû ben dan çênonê pasayî
Çênê pasayî ênê golî ser o reqeshînê
Gol awe dano mi
Awe ben ken koka dare
Dare velg dana mi
Velg ben dan Biza Kole
Biza Kole sit dana mi
Sit ben dan Pîre
Pîre dimê mi dana mi
Xo rê son pê çol-çilpê xo ken."
Koskar vano ke:
"Luyê luyê!
Ez vêsanû
So mi rê tenê hakû bîya
Ora dime postalonê surû dan to
Postalû bena dana çênonê pasayî
Çênê pasayî ênê golî ser o reqeshînê
Gol awe dano to
Awe bena kena koka dare
Dare velg dana to
Velg bena dana Biza Kole
Biza Kole sit dana to
Sit bena dana Pîre
Pîre dimê to dana to
Xo rê sona pê çol-çilpê xo kena."
Luye urzena ra terknena sona lewê kerge, kerge ra vana:
"Kergê kergê!
Tenê hakû bide mi
Ez hakû ben dan koskarî
Koskar postalû dano mi
Postalû ben dan çênonê pasayî
Çênê pasayî ênê golî ser o reqeshînê
Gol awe dano mi
Awe ben ken koka dare
Dare velg dana mi
Velg ben dan Biza Kole
Biza Kole sit dana mi
Sit ben dan pîre
Pîre dimê mi dana mi
Xorê son pê çol-çilpê xo ken."
Kerge kî vana ke:
"Luyê luyê!
Ez vêsanû
So tenê qut bîya bide mi
Ez hakû dan to
Hakû bena dana koskarî
Koskar postalû dano to
Postalû bena dana çênonê pasayî
Çênê pasayî ênê golî ser o reqeshînê
Gol awe dano to
Awe bena kena koka dare
Dare velg dana to
Velg bena dana Biza Kole
Biza Kole sit dana to
Sit bena dana Pîre
Pîrê dimê to dana to
Xorê sona pê çol-çilpê xo kena."
Luye terknena sona lewê pêtage, petage ra vana:
"Pêtagî, pêtagî!
Tenê qut bide mi
Qut ben dan kerge
Kerge hakû dana mi
Hakû ben dan koskarî
Koskar postalû dano mi
Postalû ben dan çênonê pasayî
Çênê pasayî ênê golî ser o reqeshînê
Gol awe dano mi
Awe ben ken koka dare
Dare velg dana mi
Velg ben dan Biza Kole
Biza Kole sit dana mi
Sit ben dan Pîre,
Pîre dimê mi dana mi
Xo rê son pê çol-çilpê xo ken."
Pêtage kî vana ke:
"Luyê luyê!
Nawo hetê mino zu shîkîyo
So tenê sil bîya mi rake
Ez qut dan to
Qut bena dana kerge
Kerge hakû dana to
Hakû bena dana koskarî
Koskar postalû dano to
Postalû bena dana çênonê pasayî
Çênê pasayî ênê golî ser o reqeshînê
Gol awe dano to
Awe bena kena koka dare
Dare velg dana to
Velg bena dana Biza Kole
Biza Kole sit dana to
Sit bena dana Pîre
Pîre dimê to dana to
Xo rê sona pê çol-çilpê xo kena."
Luye na ra kî sona lewê gayî, gayî ra vana:
"Gawo gawo
Tenê sil bide mi
Sil ben ken pêtage ra
Pêtage qut dana mi
Qut ben dan kerge
Kerge hakû dana mi
Hakû ben dan koskarî
Koskar postalû dano mi
Postalû ben dan çênonê pasayî
Çênê pasayî ênê golî ser o reqeshînê
Gol awe dano mi
Awe ben ken koka dare
Dare velg dana mi
Velg ben dan Biza Kole
Biza Kole sit dana mi
Sit ben dan Pîre
Pîre dimê mi dana mi
Xo rê son pê çol-çilpê xo ken."
Ga kî vone ke:
"Luyê luyê!
Ez vêsanû
So tenê simer bîya bide mi
Sil dan to
Sil bena kena pêtage ra
Pêtage qut dana to
Qut bena dana kerge
Kerge hakû dana to
Hakû bena dana koskarî
Koskar postalû dano to
Postalû bena dana çênonê pasayî
Çênê pasayî ênê golî ser o reqeshînê,
Gol awe dano to
Awe bena kena koka dare
Dare velg dana to
Velg bena dana Biza Kole
Biza Kole sit dana to
Sit bena dana Pîre
Pîre dimê to dana to
Xo rê sona pê çol-çilpê xo kena."
Luye urzena ra sona lewê mereke, mereke ra vana:
"Merêkî merêkî!
Tenê simer bide mi
Simer ben dan gayî
Ga sil dano mi
Sil ben ken pêtage ra
Pêtage qut dana mi
Qut ben dan kerge
Kerge hakû dana mi
Hakû ben dan koskarî
Koskar postalû dano mi
Postalû ben dan çênonê pasayî
Çêne pasayî ênê golî ser o reqeshînê
Gol awe dano mi
Awe ben ken koka dare
Dare velg dana mi
Velg ben dan Biza Kole
Biza Kole sit dana mi
Sit ben dan Pîre
Pîre dimê mi dana mi
Xo rê son pê çol-çilpê xo ken."
Mereke kî vana:
"Luyê luyê!
Hawo poshta mi dilopî kena
So poshta mi loxe ke
Ez simer dan to
Simer bena dana gayî
Ga sil dano to
Sil bena kena pêtage ra
Pêtage qut dana to
Qut bena dana kerge
Kerge hakû dana to
Hakû bena dana koskarî
Koskar postalû dano to
Postalû bena dana çênonê pasayî
Çênê pasayî ênê golî ser o reqeshînê
Gol awe dano to
Awe bena kena koka dare
Dare velg dana to
Velg bena dana Biza Kole
Biza Kole sit dana to
Sit bena dana Pîre
Pîre dimê to dana to
Xo rê sona pê çol-çilpê xo kena."
Luye terknena sona lewê loxe
Loxa bêzone cêna bena
Pê poshtîya mereke loxe kena
Mereke simer dana ci,
Simer bena dana gayî
Ga sil dano ci
Sil bena kena pêtage ra
Pêtage qut dana ci
Qut bena dana kerge
Kerge hakû dana ci
Hakû bena dana koskarî
Koskar postalonê suru dano ci
Postalonê suru bena dana çênonê pasayî
Çênê pasayî sonê golî sero reqeshînê
Gol awe dano ci
Awe bena kena koka dare
Dare velg dana ci
Velg bena dana Biza Kole
Biza Kole sit dana ci
Sit bena dana pîre
Pîre dimê dayê pêyser dana ci
Dimê xo cêna terknena sona.

Dimê xo nana xo ra, morekû ra rindek xemelnena, sona lewê golî, çêf kena. O sire de nîyadana ke tayê vêrgî nayê dot ra yênê; taye gost, pêndîr û non kî têyî ro. Çi tur ke ênê têlewe, vêrgî dimê daye de nîyadanê, vanê:
-Nê luyê wayê, no dimê to hen çiqasî bîyo rindek! To ç turî hen xemelna?
A cuwav dana vane ke:
-Ma mi çi turî xemelno! Xo rê ez terkitû shune kewtû na gol, mi tede tenê kay kerd, o ra dime vêjune ke dimê mi nîya bîyo. No hûner hûnerê mi nîyo, yê golî yo. Eke wazenê, çiyo ke lewê sima de ro naza ronê, shêrê gol kuyê va dimê sima kî zê ê mi bixemelîyêne.
Vêrgî qan benê, vatena lûye pê cênê; non, gost û pêndîro ke lewe der o, nanê ro, sonê xo erzenê gol. Çi esto ke gol xorî beno, besenêkenê ci ra vêjîyêne û te de manenê, xenekînê. Luya qurnaze kî non, gost û pêndîr cêna heto zu ra wena, heto bîn ra kî dimê xo sanena ra, çol-çilp kena terknena sona.